Συνέντευξη στον Μανόλη Φούμη
Από το Ηράκλειο, τη γενέθλια πόλη του
Γιάννη Σμαραγδή, ξεκινάει το ταξίδι και της νέα του ταινίας, με θέμα τη
ζωή και το έργο του Ιωάννη Βαρβάκη και τίτλο Ο Θεός Αγαπάει το Χαβιάρι.
Μια διεθνή παραγωγή τα γυρίσματα της οποίας έγιναν στην Ελλάδα (Αίγινα,
Κρήτη και Ψαρά), αλλά και στην Ρωσία, στην Αγία Πετρούπολη και το
Αστραχάν.
Είναι βασισμένη στην αληθινή ιστορία του
εθνικού ευεργέτη και ευπατρίδη Ιωάννη Βαρβάκη που από τα Ψαρά,
καταφέρνει να φτάσει στην αυλή της Μεγάλης Αικατερίνης της Ρωσίας. Εκεί
γίνεται ζάμπλουτος, αφού η Μεγάλη Αικατερίνη του παραχωρεί το μονοπώλιο
εμπορίας στο χαβιάρι και στο τέλος καταλήγει στην Ελλάδα, την περίοδο
της επανάστασης του 1821, ενισχύοντας τον απελευθερωτικό αγώνα.
Τον Ι. Βαρβάκη υποδύεται ο διάσημος
Γερμανός ηθοποιός Σεμπάστιαν Κοχ, πρωταγωνιστής μεταξύ άλλων και της
βραβευμένης με Όσκαρ ταινίας Οι Ζωές των Άλλων.
Στο διεθνές καστ συμπεριλαμβάνονται η
μεγάλη ντίβα του Γαλλικού σινεμά Κατρίν Ντενέβ η οποία υποδύεται την
Μεγάλη Αικατερίνη της Ρωσίας, ο Βρετανός Τζόν Κλίζ (γνωστός από τις
ταινίες των Μοντι Πάϊθον και του Τζέιμς Μποντ) και ο Ισπανός Χουν
Ντιέγκο Μπόττο, βραβευμένος για τον ρόλο του ιεροεξεταστή στην άλλη
σπουδαία ταινία του Γ. Σμαραγδή Ελ Γκρέκο, αλλά και πολλοί
γνωστοί Έλληνες ηθοποιοί, μεταξύ των οποίων ο Λάκης Λαζόπουλος, η
Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, ο Άκης Σακελλαρίου, ο Γιάννης Βούρος, ο
Χριστόφορος Παπακαλιάτης, κ.α.
Η επίσημη πρεμιέρα γίνεται την Τετάρτη
10/10 στο ΤΕΧΝΟΠΟΛΙΣ και από την Πέμπτη 11/10 θα αρχίσει να προβάλλεται
σε όλη την Ελλάδα.
Κύριε Σμαραγδή μιλήστε μας για τη νέα σας ταινία...
Είναι στην ουσία η διαδρομή της
ψυχής του Ιωάννη Βαρβάκη, που ξεκίνησε τη ζωή του ως πειρατής και
τελείωσε ως άγιος. Ξεκίνησε από μια μορφή παραβατικότητας και
συνειδητοποίησε, όταν έγινε πάρα πολύ πλούσιος στη Ρωσία εξαιτίας του
χαβιαριού, γιατί του δόθηκε αυτό το μεγάλο δώρο, το να γίνει δηλαδή ένας
από τους πλουσιότερους ανθρώπους της εποχής του. Συνειδητοποίησε ότι τα
δώρα δίνονται για να τα χρησιμοποιείς για τους άλλους και όχι για τον
εαυτό σου κι έτσι πούλησε όλη του την περιουσία, βοήθησε τους Έλληνες να
απελευθερωθούν το1821 και το 1824 επέστρεψε στην πατρίδα για να
βοηθήσει τους Έλληνες να σταθούνε οικονομικά. Άνοιξε επίσης και τη
Βαρβάκειο σχολή για να τους μορφώσει, αφού ήταν τόσους αιώνες κάτω από
το σκοτάδι του Οθωμανισμού και έπρεπε να ξαναποκτήσουν μια αίσθηση της
ζωής και της μόρφωσης.
Καταλαβαίνω ότι ψάξατε πάρα πολύ
την ιστορία του Ιωάννη Βαρβάκη. Μέσα από τη μελέτη σας αυτή, δώσατε
εξήγηση για το πώς έγινε αυτή αλλαγή του άγριου πειρατή σε μέγα ευεργέτη
και αγίου;
Κοιτάξτε, όταν σου δίδονται δώρα,
στον καθένα άνθρωπο όχι μόνο στους πλούσιους ανθρώπους – γιατί σε όλους
τους ανθρώπους το κεντρικό φως δίνει δώρα – δίνονται για κάποιο λόγο.
Και συνήθως τα δώρα έρχονται με προβλήματα. Από το πώς απαντάς στα
προβλήματα αυτά, κρίνεται το αν αυτά τα δώρα θα τα χρησιμοποιήσεις
θετικά ή θα τα χρησιμοποιήσεις αρνητικά. Ο Βαρβάκης βρέθηκε σε σοβαρά
οικογενειακά προβλήματα και αυτή η προσωπική του τραγωδία τον οδήγησε να
καταλάβει ότι όλοι είμαστε φθαρτοί. Πρόκειται για ένα κύκλος ζωής που
δεν τελειώνει για κανένα, αφού η ψυχή συνεχίζει το ταξίδι της και
εμπλουτίζεται από τις καλές πράξεις, από το καλό. Αυτό κατάλαβε όταν
βρέθηκε σε μια οικογενειακή τραγωδία. Στον καθένα άνθρωπο δίνονται και
δώρα και δυσκολίες. Πώς απαντάς είναι το θέμα. Κι ο Βαρβάκης απάντησε
θετικά.
Μετά τον Καβάφη και τον Γκρέκο στο Βαρβάκη. Γιατί σε αυτόν; Πώς και επιλέξατε τη συγκεκριμένη μορφή; Τι σας τράβηξε σε αυτόν;
Νομίζω ότι αυτό που με ερέθισε ήταν
αυτή ακριβώς η αλλαγή. Και με τράβηξε, γιατί οι σημερινοί πολύ πλούσιοι
άνθρωποι δεν το πράττουν αυτό. Η Ελλάδα, σε ένα μεγάλο βαθμό
απελευθερώθηκε το '21 και μετά προσπάθησε να σταθεί στα πόδια της από
τους ευεργέτες. Τώρα δεν υπάρχουν ευεργέτες – κι αν ακόμα υπάρχουν είναι
ελάχιστοι – παρά το ότι υπάρχουν πιο πλούσιοι Έλληνες από τότε. Εκείνη
την εποχή όμως, είχαν την έγνοια της πατρίδας στο μυαλό τους, τώρα το
χρήμα δεν έχει πατρίδα, αλλοιώνει τα πάντα. Υπάρχει μια πλήρη ισοπέδωση,
μια αλλοτρίωση, χαθήκαν τα μεγάλα οράματα που θα μπορούσε κανείς να
υπηρετήσει μέσα από τον πλούτο.
Ή αν θέλουμε να δώσουμε ένα πιο
αισιόδοξο μήνυμα, ακόμα δεν έχουν φτάσει οι πλούσιοι του σήμερα, στο
σημείο της ανταπόδοσης, είναι ακόμα στη φάση που μόνο παίρνουν.
Σωστά. Παίρνουν. Εδώ οι περισσότεροι
δεν πληρώνουν καν τους αναλογούντες φόρους, λένε αν με φορολογήσεις δεν
έρχομαι στην Ελλάδα, έχουν εταιρείες στο εξωτερικό... Ελπίζω κάποια
στιγμή να κάνουν τη στροφή. Μπορεί να βοηθήσει και η ταινία (γέλια)
Και αυτή η ταινία σας, δεν είναι
απλά και μόνο ένα κινηματογραφικό έργο που απ' ότι λένε όλες οι
κριτικές, είναι άψογα στημένο, με ωραίο σενάριο, δυνατή σκηνοθεσία,
πλοκή, όμορφα κοστούμια, σκηνικά, πάρα πολύ καλούς ηθοποιούς, κλπ.
Περνάτε, ή καλύτερα επιθυμείτε να περάσετε κι άλλα μηνύματα. Στέλνετε
ερωτηματικά για τη φύση του ανθρώπου, πιάνετε συναισθήματα και
χαρακτηριστικά και τα αναδεικνύετε. Θέλετε να δημιουργήσετε
προβληματισμό στον θεατή. Και δεν το κάνατε αυτό μόνο στον Βαρβάκη...
Αλήθεια, θέλετε να ψυχαγωγήσετε απλά το κοινό μέσα από τις ταινίες σας ή
είναι κάτι περισσότερο και βαθύτερο αυτό που σας ενδιαφέρει;
Να σας πω. Αυτό που θα με ενδιέφερε
αυτή τη στιγμή και είναι ο βαθύτερος στόχος, ή η επιθυμία μου
τουλάχιστον με αυτή τη ταινία που με μεγάλο πόνο έγινε, είναι οι Έλληνες
να πάρουν δύναμη. Να αισθανθούμε ξανά δυνατοί και να αποκτήσουμε
αισιοδοξία. Ο Βαρβάκης, αυτός ο ήρωας, υπήρξε στ' αλήθεια! Αφού λοιπόν ο
πολιτισμός μας γέννησε τέτοιους ανθρώπους, θα τους ξαναγεννήσει και στο
μέλλον. Και δεν είναι μόνο αυτό. Ο άνθρωπος όταν πράττει το καλό, καλό
εισπράττει. Και η ταινία τι λέει; Αφού ο Βαρβάκης δοκιμάστηκε ανάμεσα
στο καλό και το κακό, στον ανώτερό του εαυτό και στον κατώτερό του
εαυτό, στο τέλος πήγε με τον ανώτερό του εαυτό. Εάν λοιπόν ο καθένας από
εμάς πάει με τον ανώτερό του εαυτό, π.χ. αν κάνουμε καλά τη δουλειά
μας, εάν δεν βλάπτουμε τους άλλους, αν δεν ρυπαίνουμε το περιβάλλον,
κλπ, αν κάνουμε το πρέπον δηλαδή, η Ελλάδα δεν κινδυνεύει. Η Ελλάδα
βρίσκεται σε μια κρίση γιατί ξεπεράσαμε το μέτρο, όλοι μας.
Αυτό είναι γεγονός. Ζούσαμε όλοι μέσα σε μια εικονική πραγματικότητα, σε μια φούσκα.
Και επιπλέον, ο καθένας από εμάς
κοίταζε τον εαυτό του, άντε και την οικογένειά του. Αυτό ξέρετε, δεν
βοηθάει. Οι Έλληνες κάνανε τα θαύματα όταν ήμασταν ενωμένοι ο ένας με
τον άλλο. Όχι ο ένας ενάντια στον άλλο. Επειδή λοιπόν είναι δύσκολη η
περίοδος αυτή, θελήσαμε να κάνουμε μια ταινία που θα μπορέσει να δώσει
στους Έλληνες τη δύναμη και την αισιοδοξία που χρειάζεται και να
βγάλουμε στην επιφάνεια τον καλό μας εαυτό. Όταν ο Έλληνας βγάλει στην
επιφάνεια τον καλό του εαυτό δεν κινδυνεύει η χώρα, γιατί αυτό είναι το
ζητούμενο.
Πόσα χρόνια διήρκησε η προετοιμασία και τα γυρίσματα της ταινίας;
Πέντε ολόκληρα χρόνια!
Πέντε χρόνια για περίπου 90'
ταινία... Ειδικά τα τελευταία χρόνια, που βρισκόμασταν μέσα στη δίνη της
κρίσης και δεν είχαμε και το καλύτερο όνομα στο εξωτερικό, πόσο
επηρέασε αυτό τη συνεργασία σας με τους συντελεστές που ήταν από το
εξωτερικό, από τη Γερμανία και τη Ρωσία; Πόσο εύκολο ήταν για ένα Έλληνα
να συνεργαστεί με καλλιτέχνες και συνεργάτες γενικότερα άλλων χωρών, εν
μέσω οικονομικής κρίσης;
Εμείς βρεθήκαμε στον πάτο του
πηγαδιού κι ακόμη εκεί είμαστε. Ήταν πάρα πολύ δύσκολα. Για να
καταλάβετε, τρεις φορές είπαμε μέχρι εδώ ήταν – δεν μπορεί να τελειώσει η
ταινία. Αλλά ξέρετε, όταν πιστεύεις κάτι και αυτό δεν έχει ιδιοτέλεια,
τελικά το κατακτάς. Πρόθεσή μας ήταν μια να τελειώσει η ταινία και
τελείωσε.
Επόμενα σχέδια κ. Σμαραγδή;
Έχω ορισμένα πράγματα στο μυαλό μου. Περιμένω να δω ποια μηνύματα θα μου στείλει το κοινό που θα δει τη ταινία.
Ξέρετε, αναρωτιέμαι αν είναι στα
σχέδιά σας, όπως καταπιάνεστε με τις ζωές σπουδαίων προσωπικοτήτων του
χθες, να ασχοληθείτε και με πιο σύγχρονες προσωπικότητες, οι οποίες
επηρέασαν την νεότερη πολιτική ιστορία του τόπου...
Έχετε κάτι τέτοιο στο μυαλό σας;
Όχι κάτι συγκεκριμένο, απλά επειδή
καταλαβαίνω ότι σας συναρπάζουν οι ιστορίες των ανθρώπων που άφησαν
δυνατό το αποτύπωμά τους στην ιστορία, αν κάποια στιγμή σκέφτεστε να
έρθετε πιο κοντά στο σήμερα.
Κοιτάξτε, περιμένω να δω τι θα είναι
αυτό που θα κεντρίσει το ενδιαφέρον των συνανθρώπων μας, των θεατών
αυτής της ταινίας. Αυτό θα προσπαθήσω το επόμενο δίμηνο να αντιληφθώ, τι
ζητάνε ως επόμενο βήμα. Αν φυσικά ο Θεός ή το Σύμπαν μου χαρίσει ένα
ακόμα έργο – γιατί έτσι που δυσκολέψανε τα πράγματα δεν ξέρει κανείς τι
θα γίνει.
Και είστε και ο τελευταίος ¨Έλληνας
που υλοποιεί τόσο μεγάλες και ακριβές παραγωγές. Δεν ξέρω, αλλά
φαντάζομαι ότι έχουν τεράστια έξοδα για να ολοκληρωθούν, με συνεργάτες
όπως π.χ. η Κατρίν Ντενέβ, η ντίβα του Γαλλικού κινηματογράφου, κλπ, δεν
γίνονται δυστυχώς μεγάλες Ελληνικές παραγωγές...
Είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα. Και αυτή η ταινία όπως σας είπα, ήταν εξαιρετικά δύσκολη στην ολοκλήρωσή της.
Άρα λοιπόν για να ολοκληρώθηκε, κάποιος λόγος θα υπάρχει...
(γέλια) Ναι έτσι πιστεύω κι εγώ, έχετε δίκιο σε αυτό!
Επιλέξατε για μια ακόμη φορά το
Ηράκλειο για την επίσημη πρεμιέρα της ταινίας. Κάτι το οποίο δεν
συνηθίζεται σε πρεμιέρες... Νιώθετε ότι το οφείλετε στην πόλη σας;
Κοιτάξτε, είμαι γέννημα αυτής της
πόλης. Σε αυτή την πόλη, σε αυτόν τον ουρανό, σε αυτή τη θάλασσα, σε
αυτά τα βουνά που βλέπουμε γύρω μας, σε αυτούς τους ανθρώπους, οφείλω
αυτό που είμαι. Είναι ένας ελάχιστος τρόπος να δείξω την ευγνωμοσύνη μου
στη γενέθλια πόλη και στους ανθρώπους της. Διότι κανείς δεν υπάρξει
χωρίς ρίζα. Η ρίζα μου, ο εμποτισμός της καρδιάς, του μυαλού, της ψυχής
μου, είναι από αυτόν τον τόπο. Άρα του οφείλω τα πάντα και κάθε φορά
ψάχνω να βρω έναν τρόπο ακριβώς για να γίνει αυτό. Το θεωρώ βαθιά μου
υποχρέωση και το λιγότερο που μπορώ να κάνω...
Είμαι απόλυτα βέβαιος ότι και το Ηράκλειο θα ανταποκριθεί και σε αυτό σας το έργο και θα σας μεταδώσει θετική ενέργεια
Να είστε καλά! Και εγώ την ενέργειά μου θέλω να φέρω εκεί...
Σας ευχαριστώ θερμά!
Εγώ σας ευχαριστώ για την ευκαιρία που μου δώσατε να μιλήσουμε για τη ταινία!
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σκηνοθεσία: Γιάννης Σμαραγδής
Σενάριο: Γιάννης Σμαραγδής, Παναγιώτης Πασχίδης, Jackie Pavlenko, Vladimir Valutskiy
Παραγωγή: Ελένη Σμαραγδή
Σκηνικά: Νίκος Πετρόπουλος
Φωτογραφία: Άρης Σταύρου
Μουσική: Μίνως Μάτσας
Μοντάζ: Γιώργος Μαυροψαρίδης
Ηθοποιοί: Sebastian Koch, John Cleese,
Catherine Deneuve, Evgeny Stychkin, Olga Sutulova, Juan Diego Bottο,
Nick Ashdon, Λάκης Λαζόπουλος, Άκης Σακελλαρίου, Μαρίσσα
Τριανταφυλλίδου, Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, Παύλος Κοντογιαννίδης,
Αλέξανδρος Μυλωνάς, Μάνος Βακούσης, Γιώργος Κοτανίδης, Φωτεινή
Μπαξεβάνη, Γιάννης Βούρος, Ειρήνη Μπαλτά, Kris Radanov, Γιώργος Μακρής,
Λάμπρος Κτεναβός, Μιχάλης Ιατρόπουλος, Δημήτρης Μαύρος, Peter Rundle,
Αλέξης Αντωνόπουλος, Iryna Bagdassarova, Γιώργος Χαραλαμπίδης, Κώστας
Σόμερ, Κώστας Δελακούρας, Κωστάντζα Κωνσταντακοπούλου, Μελίνα
Ζαχαροπούλου, ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης στον ρόλο του πρίγκιπα Ποτέμκιν
και πολλοί άλλοι Έλληνες ηθοποιοί.
Λαμβάνουν μέρος επίσης οι μικροί Μάνος Τσαγκαράκης, ο Νικόλας και η Ευγενία Θεοτοκά. klik prismanews
